بست لوله در صنعت ساخت و ساز و به خصوص تاسیسات بسیار حائذ اهمیت است به این دلیل که شما برای ثابت نگه داشتن یک لوله در جای خود طبق نقشه در طراحی شده باید حتما از این نوع اتصال استفاده کرد البته کاربرد بست به ساخت و ساز ختم نمی شود و حتی کاربرد های بسیاری نیز در صنایع دیگر مثل پتروشیمی و صنعت نفت و گاز و.. هم دارد اما پیش از این بهتر است بدانیم که :

بست لوله چیست؟

Clamp یا همان بست لوله از جمله ابزارهای مکانیکی هستند که همانگونه که گفته شد کاربرد بسیار گسترده ‌ای در صنایع مختلف دارند. بستها به صورت دایره و نیم دایره و از جنس آهن و یا پلاستیک در صنعت تهیه و تولید می شوند. کاربرد آن ها بیشتر شبیه به یک گیره یا کلیپس است به این صورت که برای نگهداری لوله در حد فاصل معین شده بست هایی جهت قرار گیری و محکم کردن لوله به دیوار یا سقف نصب می شود و لوله داخل آن قرار می گیرد و صفت می شود. ابته بست ها نصبت به محل مصرف نوع کاربردشان به انواع مختلفی تقسیم می شوند که شامل موارد زیر است که هر کدام از آنها کارآیی و خصوصیت های ویژه ای دارند.

انواع بست لوله

بست های لوله از لحاظ نصب به دو صورت دیواری و سقفی تولید می شوند اما از نظر جنس یا همان متریال به سه دسته تقسیم می شوند و عموما از جنس فلزی یا فلزی با روکش پلاستیکی  و یا  فلزی با روکش پلیمری تولید می شوند برای آشنایی بیشتر شما کاربران گرامی در ادامه مطلب انواع مختلف بست را نام برده و کاربرد چند مورد از مهمترین آن ها را برایتان شرح می دهیم :

• کرپی یا یو بولت
• ریگلاژی
• علمک گاز
•  اسپید
•  چنگالی
• بست T
• رکابی
• پایه دار
• معمولی
• دو تکه آویز
• ویکتالیک (VICTAULIC)
• فلزی عایق دار
• تک پیچ
• و…

کرپی یا یو بولت

(U-bolt Clamp) یو بولت یا همان بست کرپی از یک پیچ و مهره U شکل یا V شکل بسته به نوع پروفیل تشکیل شده است که در انتهای دو سر آن رزوه ای جهت سفت و ثابت کردن لوله توسط مهره تعبیه شده است. بست کرپی از خمکاری میلگرد یا به طور معمول مفتول میلگرد آهنی جنس ST37  و بر اساس استاندارد ISO و BS در سایزها و ابعاد متنوع تولید می‌شود.

از این نوع بست برای پشتیبانی لوله‌هایی که مایعات و گازها از طریق آن‌ها عبور می‌کنند جهت یک اتصال مقاوم در برابر تغییر و تنش استفاده می شود یا برای نصب لوله فلزی و یا لوله فلکسی بر روی دیوار یا صفحه نگهدارنده  مناسب است. این بست مناسب لوله سایز ½ الی ۳۶ اینچ (۲۲ الی ۹۱۴ میلیمتر) با ضخامت ۶ الی ۳۶ میلی متر می باشد.

ریگلاژی

(Adjustable Hanger Clamp) از این نوع بستها برای خطوط زیر سقفی و افقی جهت شیب بندی و تنظیم ارتفاع استفاده می شود. طراحی این نوع بست ها به گونه ای است که می توان دستی آنها را تنظیم کرد تا متناسب با شرایط خاص لوله کشی باشند. جنس انها از ورق ‌های استنلس استیل و انواع ورق آهن می باشد که با پوشش های مختلف ازجمله رنگ الکترواستاتیک (مشکی، زرد کاترپیلار، طوسی)، گالوانیزه سرد و گرم، پوشش PVC، پوشش داکرومات و…. است و متشکل از پیچ و مهره و پایه ، به همراه میله آویز دو سر روزه می باشد. کاربرد بست رگلاژی در اتصال لوله‌ های آهنی و پلیکا و پوش فیت به سقف  در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی با فاصله متغییر می باشد و سایز آن ها از ۱۶ تا ۳۱۵ میلی ‌متر متغییر است.

علمک گاز

(Gas clamp) این نوع بست ها از آلیاژ آهن هستند  بستهای علمکی همان بستهای پایه دار می باشد که به جای فاصله دو یا سه سانتی فاصله ۵  یا 7 سانتی متری را تامین می نماید. برای نگه داشتن لوله های فلزی مربوط به پایه های علمک گاز در صنعت ساختمان و تأسیساتی کاربرد دارد البته با استفاده از ورق گالوانیزه شده و تکیه گاه پلیمری و پایه فلزی مناسبی که دارد، برای نگهداری لوله ها در رایزر ها و انواع ساپورت بسیار مناسب می باشند و برای اتصال به لوله های آهنی و پلیکا و پوش فیت با فاصله از دیوار مورد استفاده قرار می گیرد.

اسپید یا اسپیت

(Speight Clamp) یا همان بست اسپیت بیشترین کاربرد را در صنعت برق و نگهداری لوله های برق دارد و دارای انواع مختلفی است و معمولا از جنس ورق گالولنیزه و در فرآیند آبکاری آن ها از طریق فرآیند گرم و به شکل دو نیم دایره که با استفاده از دو پیچ و مهره ای که در دو طرف دارد تولید می شوند. مهم ترین مزیت بست اسپیت این است که نیاز به جوشکاری ندارد. این قطعات از آن دست قطعاتی هستند که برای لوله فلکسی و لوله گالوانیزه استفاده می‌شوند این قطعه موظف است یک یا چند لوله را بر روی دیوار نگه دارد در واقع نوعی ساپورت برای لوله های فولادی برق می باشد.

چنگالی

Cable Clamp with rail)) یا همان بست چنگکی همانگونه که از اسمشان گویاس به شکل چنگک می باشد و برای نگهداری و محکم کردن لوله ها و انواع کابل ها سر جای خود کاربرد دارند. بر اساس استاندارد ISO   و BS  از ورق گالوانیزه فابریک، انواع ورق های استنلس استیل، ورق آهن و … با اعمال انواع پوشش از قبیل پوشش رنگ الکترواستاتیک، پوشش گالوانیزه سرد، پوشش گالوانیزه گرم و … در دو نوع بست چنگالی عایق دار و بدون عایق تولید می شود.

بستهای چنگالی گالوانیزه گرم، داخل ریل چفت شده و روی ریل بسته می ‌شود و با گیره ای که در قسمت زیرین خود دارند موجب می شوند تا به ریل قلاب شوند. پیچی که برروی این نوع بست قراردارد این امکان را فراهم می ‌کند تا به راحتی بتوانید لوله را به ریل چنگالی محکم ببندید.

بست T

این بستها یکی از انواع بستهای آویز، بست دنباله دار یا تی می باشد که به آن بست دنباله جوشی نیز گفته می‌شود و در سایز های مختلف و با قابلیت تحمل میزان بار متفاوت تولید و عرضه می شود. آن ها جهت نگه ‌داشتن لوله‌ های فاضلابی (پوشفیت و پلیکا)، لوله فلزی، لوله استنلس استیل، لوله چدنی و … در صنعت تاسیسات ساختمانی و صنعتی است از سه بخش تولید شده است بخش اول رویه U شکل بست که از جنس فولادی است بخش دوم شامل زیره بست که شامل یک تسمه فولادی و یک بستر پلاستیکی می باشد بخش سوم پایه یا تسمه فولادی ملحق به زیره این بستها از جنس آهن با پوشش پودری می باشد که برای اتصال انواع لوله فولادی و یا پلیمری مورد استفاده قرار می گیرد. سایز های متداول بست تی از ۱۶ تا ۳۱۵ میلی ‌متر است.

رکابی

بست رکابی از ورق های آلیاژی و یا آهنی به صورتی طراحی شده اند که به واسطه یک میله عرضی به یکدیگر متصل می شوند که این میله به صورت دو سر رزوه می باشد . بست های آویز رکابی بدون میله عمودی عرضه می گردند . به صورتی طراحی شده اند که به واسطه یک میله عرضی به یکدیگر متصل می شوند که این میله به صورت دو سر رزوه می باشد. بستی دیگر به نام بست گلابی هم در صنعت وجود دارد که کارایی بست رکابی را دارد و از نظر کاربردی با هم برابر هستند.